Trouw en rouw in het midden van de gemeente
Geregeld gebeurt het: er wordt getrouwd in de kerk. Of er wordt gerouwd. Dat zijn heel verschillende gebeurtenissen met heel verschillende emoties, maar ze hebben één ding gemeen: in de kerk geven we er aandacht aan. Het zijn vaak momenten waarin er met elkaar meegeleefd worden. Met name door het sturen van een kaart met een persoonlijke wens of een bemoedigend woord. Het doet de ander goed als er zo wordt meegeleefd en gedeeld in de vreugde dan wel het verdriet van de ander. Ik hoor op bezoek geregeld hoezeer dit gewaardeerd wordt. En hoezeer mensen, juist ook mensen die zich wat meer ‘aan de rand’ van de gemeente bevinden, daardoor positief verrast zijn. Kerken zijn daar vaak sterk in - en ook onze gemeente, dat mag gezegd worden! Dat is iets om te koesteren en mee door te gaan.
Tegelijk wil ik in deze rubriek aandacht vragen voor een ander aspect van dat meeleven, juist rondom trouw en rouw. Want wat zou het mooi zijn als we als gemeente op die momenten ook actief met elkaar meeleven door aanwezig te zijn in een trouw- of rouwdienst. Overigens zit er tussen die twee wel verschil. Ik ga op beide even apart in.
Trouwdiensten zijn eigenlijk ‘gewone’ erediensten van en voor de hele gemeente. In het verleden was het zelfs regel - en heel af en toe gebeurt het nog wel eens - dat jonge echtparen gewoon op zondagmorgen ‘trouwen in de kerk’. Eigenlijk op dezelfde manier zoals nog steeds doopouders tijdens een zondagse dienst hun kind laten dopen. Dan was de hele gemeente erbij aanwezig als getuigen van het ja-woord, om het jonge echtpaar Gods zegen toe te zingen en samen met hen onderwijs uit de Schrift te ontvangen. Je merkt ook in het huwelijksformulier dat ervan uit wordt gegaan dat de gemeente aanwezig is. Door allerlei oorzaken is in de loop van de tijd de trouwdienst verplaatst naar een doordeweekse dag, vaak de huwelijksdag van het bruidspaar. Als gevolg daarvan heeft een huwelijksdienst vaak een wat meer persoonlijk karakter gekregen, toegespitst op dit concrete bruidspaar. Is dat erg? Nee, op zich helemaal niet. En toch ben ik soms bang dat we er een aspect door kwijt geraakt zijn. Dit aspect dus: dat het huwelijk een zaak is waar de hele gemeente bij betrokken mag zijn. Als kerk belijden wij het christelijk huwelijk belangrijk te vinden en hoog te achten. In onze samenleving staat dit belang stevig op de tocht. Is het dan niet extra belangrijk dat wij als gemeente letterlijk en figuurlijk om onze jonge bruidsparen heen staan en hen bemoedigen door onze aanwezigheid in hun huwelijksdienst?
Pas hoorde ik nog een ouderling na een trouwdienst zeggen: ‘wat jammer dat er zo weinig gemeenteleden waren.’ Ik was het eigenlijk roerend met hem eens. Wat houdt mensen - u en mij - eigenlijk tegen om erbij te zijn? Ik begrijp natuurlijk wel dat veel mensen overdag werken. Er is de zorg voor jonge kinderen. Maar ik heb ook wel eens de opmerking gehoord: een trouwdienst is toch voor de familie en vrienden? Nu, dat is dus níet het geval. De trouwdienst is van en voor de gemeente en te midden van die gemeente mag dít concrete bruidspaar Gods zegen ontvangen.
Zie deze woorden als een oproep aan elkaar om hartelijk mee te leven met onze jonge echtparen en hen te bemoedigen met uw/jouw aanwezigheid in hun trouwdienst. En jonge stellen met trouwplannen zou ik willen oproepen: houd in je dagplanning ook een beetje rekening met die gemeenteleden die graag bij jouw trouwdienst zijn. De ervaring leert dat er ’s avonds meer zijn dan ’s middags… Ter overweging!
Iets anders ligt het bij een rouwdienst. Een rouwdienst is namelijk geen eredienst. Het is nog niet eens zo lang geleden dat er in veel gevallen helemaal geen rouwdienst was bij een overlijden. Kort voor de begrafenis kwamen de familie en vrienden naar het huis waar de overledene stond opgebaard en daar kwamen dan ook de predikant en de ouderling naartoe. In die huiselijke setting werd dan uit de Bijbel gelezen en gebeden. Daarna ging men rechtstreeks vanuit huis naar de begraafplaats. In de loop van de tijd veranderde dit en ontstond stapsgewijs wat wij nu kennen als een rouwdienst. Overigens zijn er verschillende benamingen voor deze diensten, zelf geef ik de voorkeur aan ‘een dienst van Woord en gebed’. Het gaat er immers om dat ook in deze samenkomst het Woord opengaat en er biddend troost wordt gezocht bij God.
Zeker als deze dienst van Woord en gebed in de kerk plaats vindt, is dat een openbare aangelegenheid waar - tenzij anders vermeld - iedereen welkom is. Enerzijds is het geen ‘officiële’ eredienst van en voor de hele gemeente, maar anderzijds: omdat het in het kerkgebouw plaatsvindt, is het ook niet puur een privéaangelegenheid en zal de dienst ook in lijn zijn met wat in de gemeente gebruikelijk is. En daarnaast geldt dat deze dus openbaar toegankelijk is. Geregeld hoor ik van nabestaanden hoe het als bemoedigend wordt ervaren wanneer er ook uit de bredere kring van kerk en maatschappij mensen tijdens deze dienst aanwezig zijn, ook als zij niet persoonlijk een rouwbrief hebben ontvangen. Als de nodiging uitgaat, via een afkondiging of advertentie, hoeft een lid van de christelijke gemeente zich dus niet bezwaard te voelen in zo’n dienst aanwezig te zijn.
Nogmaals, wat zou het mooi zijn als we ook in deze zin als gemeente actief met elkaar meeleven door aanwezig te zijn in een trouw- of rouwdienst. Wellicht kunnen bovenstaande gedachten u/jou daarbij van dienst zijn. Daarbij ook denkend aan een Woord uit de Schrift: ‘Verblijd u met hen die blij zijn, en huil met hen die huilen.’ (Romeinen 12: 15).
Hartelijke groet vanaf de ambassade aan de Gruttoweg!
Ds. A. van der Stoep
